Wat wil je en hoe ziet dat eruit? Als we dat allemaal helder konden verwoorden en we zouden dat allemaal van elkaar begrijpen, dan konden we echt bergen verzetten in deze wereld. Maar meestal begrijpen we elkaar niet zo heel goed. Dat is ook niet zo gek, want iedereen ziet de wereld op zijn of haar manier. Hoe zou bijvoorbeeld iemand die kleurenblind is de wereld ervaren? Ziet hij de kleur groen?
Iedereen ziet de wereld anders, dus ook een idee. En één van de manieren om een kijkje te krijgen in de wereld van iemand anders is door een metafoor te gebruiken. Dat kan in de vorm van een verhaal, maar het is nog krachtiger om het in beeld uit te werken. Dat kan eigenlijk heel eenvoudig met de werkvorm: de Metafoor.
Het doel van deze werkvorm is dat deelnemers een visuele metafoor uitwerken voor een probleem, idee, of wat voor situatie dan ook. Ze doen dit door te tekenen en dat hoeft niet mooi te zijn. Vervolgens legt iedereen zijn / haar metafoor voor de situatie uit, waardoor er een beeld ontstaat hoe de ander ‘het’ ziet.
Voorbeeld
We hebben een project voor de realisatie van een groot ICT project. We vragen twee personen om een metafoor te tekenen voor hoe zij dit project zien. Persoon A tekent een Ferrari en vertelt dat hij houdt van snelheid en zo snel mogelijk dit project wil afronden en dat hij erg resultaatgericht is. Persoon B tekent een reis op een landkaart met uitzichtpunten en vertelt dat hij het een mooi avontuur vindt waar hij veel kan leren van anderen en vooral kan genieten van de reis.
Kortom een compleet ander beeld van het project. De metafoor maakt de verschillen zichtbaar, waardoor je elkaar kunt begrijpen. Door het visueel te maken kun je deze ook ergens ophangen en jezelf / team herinneren aan de verschillende perspectieven. Verschillende mensen, verschillende wensen. Als je ze niet inzichtelijk maakt, dan is de kans op een conflict (erg) aanwezig.
Kernmerken van deze werkvorm
Tijdsduur: 30 min – 1 uur
Doel: Elkaars perspectief helder krijgen en op elkaar afstemmen.
Groepsgrootte: 2 – 10 man
Werkvorm stappen
1. Bepaal de context voor de metafoor. Dat kan van alles zijn, maar maak dit wel helder van te voren. Gaat het over een project, gaat het over een probleem, gaat het over een conflict, gaat het over de samenwerking. Zorg dat het startpunt voor iedereen gelijk is. Schrijf dit groot op een flip-over, zodat mensen het ook kunnen zien.
2. Laat mensen een metafoor tekenen. Je geeft hier de deelnemers 15 minuten voor. Zeg ook nadrukkelijk dat het niet mooi hoeft te zijn, eventueel kan je in 5 minuten de mensen wat basistools geven voor visuele skills (zoals het visueel alfabet en een kleine symbolen ronde).
3. Geef aan de tijd op is en laat mensen hun metafoor delen. Afhankelijk van de groepsgrootte kun je dit plenair doen of in kleine groepen. Het delen bestaat uit een presentatie van 1 minuut en mensen die vervolgens vragen kunnen stellen. Houvast voor de presentatie is de vraag: Wat heb je getekend? En waar staat dat voor?
4. De volgende stap is om mensen die samenwerken te laten overleggen hoe hun werelden op elkaar afgestemd kan worden. Hoe kunnen ze optimaal samenwerken vanuit eigen kracht? In het voorbeeldverhaal zouden persoon A en B kunnen besluiten om korte tussenstops in te lassen. Hierdoor onstaan er mini-sprints voor persoon A en rustmomenten voor persoon B. Een nieuwe afstemming op elkaar zou geweldig zijn, maar elkaar begrijpen (stap 3) is het belangrijkste.
Dit is hoe je de werkvorm kan inzetten, waardoor je een kijkje krijgt in de wereld en waarden van iemand anders. Een essentieel onderdeel van de samenwerking. Een groot voordeel van deze werkvorm is dat ieders ‘perspectief’ evenveel waard is. Dat komt door het uitbeelden met tekeningen. Dat lukt niet met alleen praten, want dan is er altijd iemand meer aan het woord dan de ander en luisteren is toch echt een moeilijk vak. Kijken en zien is daarentegen een stuk eenvoudiger.
